Fesih; sözleşme taraflarından birince ileri sürülmekle ve karşı tarafa ulaşmakla hukuki sonuçlarını doğuran, karşı tarafın kabulüne bağlı olmayan bozucu yenilik doğuran irade beyanı olarak tanımlanabilir. Bu yazıda profesyonel futbolcu sözleşmelerinin feshi; kulüp tarafından fesih ve futbolcu tarafından fesih olarak ikiye ayrılarak incelenmiştir.

Profesyonel Futbolcu Sözleşmelerinin Kulüp Tarafından Feshi

Profesyonel Futbolcuların Statüsü ve Transferleri Talimatı’nın 27. ve 28. maddelerinde fesih konusunda haklı nedenler düzenlenmiştir. Kulübün fesih hakkı Talimatın 27. maddesine göre şunlardır:

1. Futbolcunun futbol faaliyeti dışında vaki hastalık veya istirahat halinin altı ayı aşması,
2. Futbolcunun en az altı ay müddetle kesinleşmiş hak mahrumiyeti veya müsabakadan men cezası almış olması,
3. Futbolcunun bu talimatın 25. maddesinde sayılan yükümlülüklerini ağır surette ihlal etmesi,
4. Futbolcunun, Futbolcu Temsilcileri Talimatı’na aykırı davranışları nedeniyle kesinleşmiş en az 4 resmi müsabakadan men cezası almış olması.

Futbolcunun Futbol Faaliyeti Dışında Vaki Hastalık veya İstirahat Halinin Altı Ayı Aşması

PFSTT m. 27’de düzenlenen ve kulüplere fesih hakkı tanınan ilk hal futbolcunun futbol faaliyeti dışında vaki hastalık veya istirahat halinin altı ayı aşması halidir. Buradaki hastalık veya istirahat hali futbol faaliyetinden doğarsa söz konusu madde kapsamında haklı bir fesihten bahsedilemeyecektir.

PFFST’NİN 27/1 maddesinde altı aylık sürenin aralıklı mı aralıksız mı olacağına dair ibare yoktur.

Madde metninde yer alan fesih hakkının geçerli kabul edilmesi ve kullanılması PFSTT tarafından fesih prosedürüne bağlanmıştır. Söz konusu prosedüre uyulmadığı takdirde bahse konu fesih hakkının kullanılmadığını ve bu hakkın kaybolduğunu söylemek mümkündür. Buna göre; kulüp, başlığa konu fesih hakkını kullanmak istiyorsa bu halin gerçekleşmesinden ve/veya gerçekleştiğini öğrenmesinden itibaren 30 gün içinde futbolcuya noterden göndereceği bir ihtarname ile sözleşmenin haklı nedenle feshedildiğini bildirmek zorundadır (PFSTT m.27/1).

Futbolcunun En Az Altı Ay Müddetle Kesinleşmiş Hak Mahrumiyeti veya Müsabakadan Men Cezası Almış Olması

PFSTT tarafından kulüplere tanınan ikinci fesih hakkı bir üst başlığa paralel olarak düzenlenmiş ve kulübün futbolcudan yine altı ay süreyle yararlanamama haline yönelmiştir. Buna göre; futbolcunun hak mahrumiyeti veya müsabakadan men cezasının 6 aydan uzun süreli olması ve bu cezanın kesinleşmiş olması halinde kulüp sözleşmeyi fesih hakkına sahip olacaktır.

FDT’ye göre; profesyonel futbolcuya resmi müsabakalara çıkma yasağı getirilmesine müsabakadan men cezası adı verilmektedir. Hak mahrumiyeti cezası, sürekli veya süreli olarak verilebilmektedir. Söz konusu cezaların varlığı halinde futbolcu resmi müsabakalara katılmak haricinde futbol faaliyetine devam edebilir. Ancak kulüp için söz konusu cezalar ciddi bir dezavantaj oluşturacağından kulüp ilgili maddeye dayanarak sözleşmeyi fesih yoluna gidebilir

Hak mahrumiyeti cezası, sürekli veya süreli olarak verilebilmektedir. Söz konusu cezaların varlığı halinde futbolcu resmi müsabakalara katılmak haricinde futbol faaliyetine devam edebilir. Ancak kulüp için söz konusu cezalar ciddi bir dezavantaj oluşturacağından kulüp ilgili maddeye dayanarak sözleşmeyi fesih yoluna gidebilir

Kulüp, başlığa konu fesih hakkını kullanmak istiyorsa futbolcunun ceza aldığını öğrenmesinden itibaren 30 gün içinde futbolcuya noterden göndereceği bir ihtarname ile sözleşmenin haklı nedenle feshedildiğini bildirmek zorundadır (PFSTT m.27/1). Aksi halde bahse konu süre hak düşürücü bir süre olduğundan söz konusu fesih hakkı kullanılamayacaktır.

Futbolcunun, PFSTT’nin 25. Maddesinde Sayılan Yükümlülüklerini Ağır Surette İhlal Etmesi

Söz konusu fesih hakkı bakımından talimat maddesinde aynı talimatta yer alan 25. maddeye atıf yapılmaktadır. PFSTT’nin 25. Maddesi aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir;

Futbolcular, profesyonel futbolcu sözleşmesinin kendilerine yükledikleri edimlerin yanı sıra;

a) Müsabakalara katılmak için kendisi tarafından yapılması gereken işlemleri takip etmek ve tamamlamak, gerekli belgeleri temin etmek,

b) TFF’nin ve kulübün düzenlediği kurs, ders ve konferanslara katılmak,

c) Hastalık veya sakatlık nedeni ile alınacak raporlarını, rapor tarihinden itibaren on gün içerisinde kulübüne ve TFF’ye bildirmek, zorundadırlar.

PFSTT m. 25’de sayılan üç hal asli edimlerin yanındaki yan edimlerdir. Nitekim bu husus PFSTT m. 25’de “Futbolcular, profesyonel futbolcu sözleşmesinin kendilerine yükledikleri edimlerin yanı sıra,…” ifadesiyle açıkça belirtilmiştir. Dolayısı ile sözleşmede yer alan yükümlülüklerin de ağır suretle ihlali halinde kulüp PFSTT m. 27 ve m. 25’e dayanarak sözleşmeyi fesih hakkına sahip olabilecektir.

Ağır suretle ihlalin ne olduğuna ilişkin olarak PFSTT’de herhangi bir açıklama yapılmamıştır. Bu nedenle talimata göre genel hüküm niteliğinde olan TBK hükümleri kayda alınmalıdır. TBK’nın 435. maddesinde haklı fesih kavramına ilişkin olarak; “sözleşmeyi fesheden taraftan, dürüstlük kurallarına göre hizmet ilişkisini sürdürmesi beklenemeyen bütün durum ve koşullar, haklı sebep sayılır.” ifadesine yer verilmiştir. Öyleyse ağır suretle ihlal ifadesi de dürüstlük kuralı çerçevesinde değerlendirilmelidir. Örneğin futbolcunun sağlık raporunu kulübe on gün içinde değil 11. gün göndermesi ağır suretle ihlal olarak yorumlanmamalı, ancak bir ay sonra göndermesi ağır suretle ihlal olarak yorumlanabilmelidir.

Söz konusu fesih hakkı bakımından değinilmesi gereken bir diğer husus PFSTT m. 27/2’dir. Bu fıkraya göre; c bendi bakımından futbolcunun ağır surette ihlali bulunması ya da futbolcunun sözleşmeden kaynaklanan edimlerini ifada temerrüde düşmesi halinde, ilgili kulüp sözleşmeyi feshetmek arzusunda ise, futbolcuya noterden keşide edeceği bir ihtarname ile edimini 7 günden az olmamak kaydıyla uygun bir süre içerisinde yerine getirmesini bildirmek zorundadır.

Futbolcu, söz konusu mehile rağmen edimlerini yerine getirmediği takdirde, kulüp mehilin sona ermesinden itibaren ancak 7 gün içinde noterden keşide edeceği bir ihtarname ile sözleşmesini feshedebilecektir. Madde metninde iki farklı süre öngörülmüştür. Bu sürelerden ilki ihtar süresidir.

Kulüp futbolcunun edimlerini fesih hakkına sebebiyet verecek şekilde yerine getirmediğini düşünüyorsa bu durumda öncelikle noterden keşide edeceği bir ihtarname ile bahse konu edimlerin yerine getirilmesi için futbolcuya en az 7 gün süre tanımak zorundadır. En az yedi gün olmak kaydıyla tanınan bu süre sonunda futbolcu bahse konu edimleri yerine getirmemek hususunda ısrarcı ise o halde kulüp mehilin sona ermesinden itibaren 7 gün içinde sözleşmeyi feshetmelidir. Burada sözleşmeyi fesih için tanınan ikinci 7 günlük süre hak düşürücü süredir. Kulüp bu süreye riayet etmediği takdirde ağır suretle ihlal mevcut olsa dahi haklı bir fesihten bahsedilemeyecektir.

Futbolcunun, Futbolcu Menajerleri ile Çalışma Talimatı’na aykırı davranışları nedeniyle kesinleşmiş en az 4 resmi müsabakadan men cezası almış olması

Futbolcu Menajerleri ile Çalışma Talimatı (FMÇT)’de menajer; belli bir ücret karşılığında veya ücretsiz olarak, profesyonel futbolcu sözleşmesi müzakeresi yürütmek amacıyla futbolcu veya kulüpleri temsil eden veya kulüpler arasında transfer müzakeresi yürütmek amacıyla kulüpleri temsil eden TFF’den lisans almış gerçek kişiler olarak tanımlanmıştır. FMÇT ile futbolculara da menajerler ile çalışma hususunda birtakım yükümlülükler getirilmiştir. Söz konusu talimatın 17. maddesinde futbolcunun yükümlülükleri aşağıdaki şekilde sıralanmıştır;

“…a) Mevzuata FIFA, UEFA ve TFF’nin statü ve talimatlarına, FIFA ve TFF’nin yetkili kurulları tarafından verilen tüm kararlara uymak,

1. b) Sadece bu Talimat çerçevesinde lisanslı menajerlerin hizmetlerinden yararlanmak, bu talimatta öngörülen istisnalar haricinde doğrudan veya dolaylı olarak lisanssız hiçbir kişinin onlar ad ve hesabına kulüpler ile sözleşme müzakere etmesine veya menajerlik faaliyeti kapsamında değerlendirilebilecek işlemler yürütmesine izin vermemek,
2. c) Bir menajer ile herhangi bir sözleşmesel ilişkiye girmeden önce söz konusu menajerin hâlihazırda bu faaliyeti yürütebilecek şekilde lisanslı olduğunu, lisansının iptal edilmediğini ve askıda olmadığını kontrol etmek,

ç) Talep halinde TFF, UEFA ve FIFA’ ya gerekli bilgi ve belgeler eksiksiz olarak vermek,

1. d) Menajerler ile yaptığı tüm sözleşmelere riayet etmek,
2. e) Yaptığı tüm profesyonel futbolcu sözleşmelerinde lisanslı bir menajerin o sözleşme kapsamında kendisine hizmet sunup sunmadığını açıkça belirtmek, söz konusu sözleşmede bir menajerin katılımı mevcutsa bu temsilcinin isim ve unvanının sözleşmede açıkça belirtilmesini temin etmek…”

Futbolcu FMÇT kapsamındaki bu yükümlülüklerini yerine getirmek zorundadır. Yükümlülüklerin ihlali halinde futbolcunun hangi yaptırımlarla karşılaşabileceği FMÇT m.22’de düzenlenmiştir. Buna göre; futbolcular hakkında ihtar, para cezası veya hak mahrumiyeti cezası ihlalin ağırlığı da göz önünde bulundurularak birlikte veya ayrı ayrı verilebilecektir.

TFF’nin amacı doğrultusunda hareket edilerek en az 4 resmi müsabakadan men cezası almış olma hadisesini hak mahrumiyeti cezası üzerinden yorumlamak isabetli olacaktır. FDT m.25’de düzenlenen hak mahrumiyeti cezası; 15 günden az ve 3 yıldan çok olmamak üzere süreli veya sürekli olarak verilebilen bir disiplin cezasıdır. Hak mahrumiyeti cezası verilirken resmi müsabaka sayısı üzerinden ceza hesabı yapılmaz.

Bahse konu fesih hakkı bakımından da PFSTT tarafından ilk iki fesih hakkı için öngörülen fesih prosedürü uygulanmak zorundadır. Bir diğer ifade ile futbolcunun men cezası almasının ardından bu cezanın kesinleşmesi ile kulüp 30 gün içinde noter aracılığı ile fesih hakkını kullanmak zorundadır. Aksi halde bu süre hak düşürücü bir süre olduğundan fesih hakkı kullanılamayacaktır.

Profesyonel Futbolcu Sözleşmelerinin Futbolcu Tarafından Feshi

Ücretin Ödenmemesi

Ücret evvelce sözleşmede belirlenmesi zorunlu olan ve PFSTT’ye göre futbolcuya aylık asgari ücret tutarının altında olmamak üzere ödenen tutardır.

PFSTT tarafından ücretin ödenmemesi halinde futbolcuya sözleşmeyi feshetme hakkı tanınmıştır. PFSTT m.28/1’de tanınan bu hak aynı zamanda bir takım usul kurallarına tabi tutulmuştur. Buna göre kulüp futbolcunun ücretini ödemede temerrüde düştüğü takdirde futbolcu sözleşmesini feshetmek arzusunda ise kulübüne ve bilgi için TFF’ye noterden keşide edeceği bir ihtarname ile 30 gün içerisinde ücretin ödenmesini bildirmek zorundadır. Buna rağmen kulüp ücreti ödemezse futbolcu, sözleşmeyi 7 gün içinde feshedebilecektir. Bu noktada 7 günlük sürenin hak düşürücü süre olduğu belirtilmelidir. Ayrıca talimatın 29. maddesinde belirtildiği üzere fesih iradesini içeren ikinci bildirimin de noter kanalıyla yapılması gerekmektedir.

Futbolcunun sosyal güvenlik haklarının ihlal edilmesi de ücret ödenmeme hali ile benzer şekilde PFSTT m.28/1’de düzenlenmiştir. Bu nedenle sosyal güvenlik haklarının yerine getirilmemesi halinde de futbolcu ücreti ödenmemiş gibi sözleşmesini feshetme hakkına sahip olabilecektir. Sosyal güvenlik haklarının yerine getirilmemesi sosyal güvenlik primlerinin yatırılmaması, eksik yatırılması veya geç yatırılması gibi durumların varlığından meydana gelebilmektedir.

Ücret Dışındaki Edimlerin Yerine Getirilmemesi

Ücret edimi dışındaki edimlerin yerine getirilmemesi nedeniyle futbolcuya tanınan fesih hakkı, PFSTT 28/2’de düzenlenmiştir.

Örneğin; kulübün kadro dışı bıraktığı futbolcuya PFSTT m. 24’de öngörülen en az bir antrenör ve bir de saha tesis etmesi yükümlülüğünü yerine 102 getirmemesi halinde, futbolcunun bu nedene dayanarak sözleşmesini feshedebileceğini söylemek gerekir. Benzer şekilde profesyonel futbolcu sözleşmesi hukuki olarak hizmet sözleşmesi olarak nitelendiğinden hizmet sözleşmesinin feshedilmesi bakımından kabul edilen haklı nedenle fesih halleri de bu madde kapsamında fesih sebebi olabilecektir. Örneğin; kulübün gözetim borcunu yerine getirmemesi ve futbolcunun fiziksel saldırı veya cinsel tacize uğraması gibi durumlarda da futbolcunun sözleşmeyi feshetme hakkına sahip olduğunu kabul etmek gerekir. Ancak bu noktada talimatta yer alan düzenlemenin doğru bir ifade olmadığına da değinmek gerekir

Ücret ediminin yerine getirilmemesinden kaynaklanan fesih hakkında futbolcunun öncelikle edimi yerine getirmesi için kulübe 30 günlük bir süre vermesi gerektiği hususuna değinmiştik. Benzer şekilde ücret dışındaki edimlerin yerine getirilmemesi dolayısı ile de futbolcu kulübe süre vermekle yükümlü tutulmuştur. Ancak ücret ediminden farklı olarak diğer edimlerin yerine getirilmemesi halinde PFSTT’de kulübe tanınması gereken sürenin uzunluğu asgari 7 gün olarak düzenlenmiştir. PFSTT m.28/2’ye göre; futbolcu, ücret dışındaki diğer edimlerini yerine getirmeyen kulübe 7 günden az olmamak üzere uygun bir süre vermekle yükümlüdür. Söz konusu süreye rağmen kulüp edimlerini yerine getirmemeyi sürdürürse bu halde futbolcu verilen süreyi takip eden 7 gün içinde sözleşmesini feshedebilecektir. Ücret dışındaki edimlerin yerine getirilmemesi halinde fesih bildirimi için uygulanacak usul de ücret ediminin yerine getirilmemesi halinde uygulanacak usul ile aynıdır. Buna göre; süre vermek amacıyla gönderilen ihtarname ve fesih iradesini içeren ihbarname karşı tarafa noter aracılığı ile gönderilmelidir (PFSTT m.28/2).

Sportif Nedenle Fesih Hakkı

PFSTT m.28./5’e göre; 23 yaş üstü bir profesyonel futbolcu, sezon boyunca kulübünün oynadığı resmi müsabakaların % 10’undan daha azında görevlendirildiği takdirde, sezon sonunda sözleşmesini sportif haklı sebeple feshetme hakkına sahiptir. Madde metninin devamında ise böyle bir feshin futbolcunun durumu ve somut olayın şartları göz önüne alınarak değerlendirileceği belirtilmiştir. Bu hükmün sonucu olarak böyle bir fesih değerlendirilirken; futbolcunun geçirdiği sakatlıkların, aldığı cezaların, futbolcunun takım içindeki görevinin, yaşının ve geçmiş kariyerinin göz önüne alınacağı öğretide belirtilmiştir.

Av. Gökçe YURDAKUL