Türkiye Futbol Federasyonu Uyuşmazlık Çözüm Kurulu, 5894 sayılı Türkiye Futbol Federasyonu Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanuna ve TFF Statüsü’ne göre kurulmuş TFF’ nin ilk derece hukuk kurullarından birisi olup 2019 yılı Haziran ayında TFF tarafından çıkarılan Uyuşmazlık Çözüm Kurulu talimatı ile bu kurulun çalışma esas ve usulleri belirlenmiştir.

Bu yazıda kurulun görev ve yetkileri, kurulun oluşumu, inceleme usulü kısaca anlatılacak olup kurula başvuru sürecinden kurulun verdiği kararlara ve kararların yerine getirilme sürecine kadar geçen safha da uygulamadan örneklerle açıklanacaktır. Kanunda, Statü’de ve talimatta yazılı olan bilgilerin uygulamada nasıl yerine getirildiği özellikle uygulayıcı meslektaşlarımız açısından önem arz etmektedir.

Kurulun Yapısı

Uyuşmazlık Çözüm Kurulu, Federasyon Başkanı’nın teklifi ve Yönetim Kurulu’nun kararı ile en az beş yıllık meslekî tecrübeye sahip hukukçular arasından seçilecek bir Başkan, altı asıl ve altı yedek üyeden oluşur.

Kurulun görev süresi 7405 sayılı kanun ile 22.04.2022 tarihinde yapılan değişiklik ile yönetim kurulunun görev süresi ile bağlı olmaksızın 4 yıl olarak belirlenmiştir. Değişiklik öncesinde ise kurulun görev süresi yönetim kurulunun görev süresi kadardı. Yapılan değişiklik ile uyuşmazlık çözüm kurulunun yönetim kurulundan bağımsız bir kurul olduğu temin edilmeye çalışılmış ve AİHM’ nin Ömer Ali Rıza vd. kararında belirttiği federasyonun hukuk kurullarının yönetime tabi olduğu ve bağımsız olmadığı yönündeki eleştirisi bu yönüyle giderilmeye çalışılmıştır.

Kurulun Görev ve Yetkisi

Uyuşmazlık Çözüm Kurulu; taraflarca yetkisinin kabul edilmesi halinde, kulüpler, futbolcular, teknik adamlar ve futbol menajerlerinin, aralarındaki futbolla ilgili her türlü sözleşmeden doğan ihtilafları inceler ve karara bağlar. Bununla birlikte sportif cezalarla, yetiştirme tazminatına ilişkin ihtilaflar münhasıran Uyuşmazlık Çözüm Kurulu önünde çözülür.

İnceleme, Yargılama Usulü ve Uygulanacak Hukuk

Kurul, uyuşmazlık dosyalarını öncelikle görev, ehliyet, menfaat ve süreler bakımından inceler. Bu incelemede eksiklik tespit edilmesi halinde başvurunun reddine karar verilir. Kurul, incelemesini kural olarak dosya üzerinden yapar. Gerekli görülmesi halinde, bilgi ve belge istenmesine, sair incelemeye ve duruşma yapılmasına karar verilebilir.

Uyuşmazlık Çözüm Kurulu, yargılama sürecinde Uyuşmazlık Çözüm Kurulu talimatında geçen usul kuralları ile yargılamaya ilişkin diğer mevzuatın talimata aykırı olmayan hükümlerini uygular.

Uyuşmazlık Çözüm Kurulu, 5894 sayılı Türkiye Futbol Federasyonu Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun, TFF Statüsü, TFF Talimat ve Düzenlemeleri ile FIFA ve UEFA kurallarını esas alarak Türk maddi hukukuna göre karar verir. Dolayısıyla TFF mevzuatı dışında uyuşmazlığın türüne göre 6098 s. TBK, 6100s. HMK ve sair mevzuat hükümleri de uygulanabilir.

Uygulamada Kurula Başvuru Süreci

Kurula başvuru bir dilekçe ile yapılır. Dilekçeler, Uyuşmazlık Çözüm Kurulu’na sunulmak üzere Uyuşmazlık Çözüm Kurulu Koordinatörlüğü’ne verilir. Türkiye Futbol Federasyonunun Ankara, İstanbul ve İzmir’ de olmak üzere 3 merkezi bulunmaktadır. Dilekçelerin bu merkezlere teslim edilmesi halinde dilekçeler evrak kayıt numarası verilerek, esas numarası almak üzere Uyuşmazlık Çözüm Kurulu koordinatörlüğüne gönderilir. Devam eden süreçte Türkiye Futbol Federasyonuna ulaşılarak dosya esas numarası öğrenilebilmektedir. Davacı tarafça ayrıca öğrenilmediği takdirde davalı tarafın cevap dilekçesinin davacıya tebliğ edilmesi ile de dosya esas numarası öğrenilebilmektedir.

Türkiye Futbol Federasyonunun tarafların dosyalarını takip edebileceği UYAP benzeri bir sistemi bulunmadığı için yapılan tebligatlar dışında dosyayı bizzat TFF’ den takip etmek gerekmektedir. Bu da özellikle dosya tarafları açısından iş takibini zorlaştırmaktadır.

Ayrıca kurul tebligatlarını kural olarak fax usulü ile yapmaktadır. Ancak taraflarca ayrıca talep edilmesi halinde tebligat mail yoluyla da yapılabilmektedir. Fax iletişim aracının kullanımının azalmış olması ve tebliğ için elverişli bir vasıta olmaması sebebiyle kurula sunulacak ilk dilekçe ile birlikte (dava veya cevap dilekçesi ekinde) ayrıca tebliğin mail adresine yapılması talebini içerir bir dilekçe sunulması kanaatimizce daha pratik olacaktır.

Kurula yapılacak başvuruda dilekçe ve eklerinde; Tarafların adı, soyadı, T.C. kimlik numarası, yabancılar için pasaport numarası, unvanı, TFF lisans/kod numarası, adresinin, varsa tebligata elverişli faks numarası, e-posta adresi, telefon numarasının, Varsa avukat veya yasal temsilcinin, adı, soyadı, adresi, tebligata elverişli faks numarası, e-posta adresi, telefon numarası ve temsile yetkili olduğuna ilişkin belgenin, Dava değerinin, Davacının iddiasının dayanağı olan bütün vakıaların sıra numarasıyla açık özetinin, İddia edilen her bir vakıanın hangi delillerle ispat edileceğinin ve dayanak delillerinin, Açık bir şekilde talep sonucunun, Tarafların veya varsa kanuni temsilcinin ya da vekilinin imzasının, Başvuru ücretinin tamamının yatırıldığını gösterir makbuz örneğinin, Uyuşmazlık Çözüm Kurulu’nun görevinin kabul edildiğini gösterir anlaşmanın, bulunması zorunludur.

Bunlara ilave olarak eğer başvuru vekil aracılığıyla yapılacak ise herhangi bir mahkemeler veznesinden vekalet suret harcı yatırılıp dilekçe ekine eklenmesi ve vekaletnameye TBB Vekalet Pulu eklenmesi gerekmektedir. Başvuru ücreti ise dava değeri olan uyuşmazlıklarda %3 oranında dava değeri olmayan uyuşmazlıklarda ise maktu olarak TFF Banka hesabına yatırılır ve dekont dilekçe ekine konulur.

Zorunlu unsurları ihtiva etmeyen dilekçeler, eksikliklerin giderilmesi amacıyla başvurucuya iade edilir. Zorunlu unsurlar 7 gün içinde tamamlanmaz ise başvuru yapılmamış sayılır.

Bu unsurlar bazı ilaveler dışında HMK’ daki dava dilekçesinin unsurları ile benzerlik göstermektedir. Bu sebeple birçoğu verilen süre içerisinde kolaylıkla tamamlanabilmektedir. Ancak kurul uyuşmazlık dosyalarını öncelikle görev, ehliyet, menfaat ve süreler bakımından inceleyeceği için Uyuşmazlık Çözüm Kurulu’nun görevinin kabul edildiğini gösterir belgenin dava dilekçesi ekinde sunulması büyük önem arz etmektedir.

Uygulamada özellikle futbolcuların TFF Tek Tip Sözleşmesi içerisinde veya kulübü ile yaptığı ilave protokol ile Kurulun yetkisini kabul ettiği görülmektedir. Yetkinin kabul edildiği geçerli bir sözleşmenin sunulması Kurul tarafından yeterli sayılmaktadır. Dolayısıyla yetkinin TFF’ ye bildirilen tek tip sözleşmede veya taraflar arasında imza edilen ek sözleşme/ protokolde kabul edilmesi fark etmemektedir. Kurulun göreve ilişkin bahsi geçen konuda vermiş olduğu bazı kararlar şu şekildedir:

TFF UÇK 2021/255E., 2021/269K.:

TFF UÇK 2020/364E., 2021/20K.:

Sonuç itibariyle; taraflar aralarında böyle bir anlaşma belgesinin bulunmadığı veya bu belgenin kurula sunulmadığı durumda başvuru görev yönüyle reddedilecektir.

Kurulun Karar Süreci

Kurul, talimatta geçen usul kuralları ile yargılamaya ilişkin diğer mevzuatın talimata aykırı olmayan hükümlerine göre yargılamayı yapar. Yargılama faaliyeti sırasında 5894 sayılı Türkiye Futbol Federasyonu Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun, TFF Statüsü, TFF Talimat ve Düzenlemeleri ile FIFA ve UEFA kurallarını esas alarak Türk maddi hukukuna göre karar verir. Karar toplantıda hazır bulunan üyelerin salt çoğunluğu ile verilir. Oylar arasında eşitlik olması halinde ise başkanın oyuna öncelik verilir.

Karar uyuşmazlığın taraflarına tebliğ edilir. Ayrıca kesinleştiğinde infaza esas olması için TFF Genel Sekreterliğine bildirilir.

Uyuşmazlık Çözüm Kurulu kararlarına karşı 7 gün içerisinde tahkim yolu açıktır. Uyuşmazlık Çözüm Kurulu tarafından verilen kararlar, Tahkim Kurulu’na itiraz edilmemesi ya da itiraz üzerine verilen Tahkim Kurulu kararı ile kesinleşir. 7405 sayılı kanun ile değişiklik yapılan 5894 sayılı kanunun 6. Maddesine göre ise Tahkim Kurulunun; futbol faaliyetlerinin yönetimi ve disiplinine ilişkin kararları kesindir. Bunun dışındaki kararlarına karşı tebliğden itibaren bir ay içinde 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 439 uncu maddesine göre iptal davası açılabilir.

Dolayısıyla medyada yeni spor yasası olarak bilinen Spor Kulüpleri ve Spor Federasyonları Kanunu ile yapılan değişikliğe göre TFF Tahkim Kurulu’nun bazı kararlarına karşı iptal davası açılabilecek olup bu durumda TFF Uyuşmazlık Çözüm Kurulu’ndan çıkan ve TFF Tahkim denetiminden geçen kararlar da iptal davasına konu edilebilecektir. Kurul kararlarının kesinleşmesi ile birlikte icra/ infaz aşamasına geçilecektir.

Kurul Kararlarının İcrası/ İnfazı

Talimatın 12. maddesi gereği kesinleşmiş olan kurul kararları derhal uygulanır. Yukarıda da açıklandığı üzere kurul tarafından karar verildiği anda henüz kesin olmayan kararlar infaz aşamasına esas olmak üzere doğrudan TFF Genel Sekreterliği’ne gönderilmektedir. Kurul kararı kesinleştiğinde ise kararın niteliğine göre ilgili birimlerce yerine getirilir.

Kurul kararlarını icra/ infaz yönünden Sportif Cezalara İlişkin Kararlar ve Sportif Cezalar Dışında Kalan Kararlar şeklinde ikili bir ayrıma tabi tutmak mümkündür. Sportif Cezalara ilişkin kesinleşmiş kurul kararları TFF tarafından muhatabına doğrudan uygulanır. Ceza kararlarının maddi yönleri de TFF tarafından yine derhal uygulanır.

Kurul kararları sözleşmesel ilişkiye istinaden taraflardan birisi için parasal bir edim yüklüyorsa bu kararlar da TFF tarafından derhal yerine getirilmesinin yanında uygulamada farklı tahsil metotları izlenmektedir. Aşağıda bu yollar uygulamadaki yöntemler ile izah edilecektir.

Alacağın TFF Aracılığıyla Tahsili Yolu ve Transfer Yasağı

Kurul tarafından bir tarafın diğer tarafa bir ödeme yapması konusunda bir karar verildiği ve bu karar kesinleştiği takdirde TFF UÇK Koordinatörlüğü tarafından ödemenin sağlanması amacıyla Muhasebe birimine bildirilir. Özellikle ödeme yükümlüsü olan kişi kulüp ise TFF’ nin ilgili muhasebe birimi kulübün TFF nezdinde doğmuş ve doğacak alacaklarından tahsilini sağlamak için alacaklıları ödeme sırasına alır. Bu şekilde kulübün TFF nezdindeki alacakları doğrudan kulübün borcu için ilgili dosyanın tarafına ödenir.

Ayrıca Profesyonel Futbolcuların Statüsü ve Transferleri Talimatı m. 12 gereği kulüpler transfer ettikleri oyuncuların tescilini talep ederken; TFF’ye, kulüplere, futbolculara, teknik adamlara, sağlık personeline, lisanslı futbolcu temsilcilerine, lisanslı müsabaka organizatörlerine, kulüp çalışanlarına, TFF Yönetim Kurulu ile TFF Yargı Kurulları, mahkemeler, FIFA veya UEFA Yargı Kurulları ile CAS (Spor Tahkim Mahkemesi) tarafından hükmedilen kesinleşmiş kararlardan kaynaklanan vadesi geçmiş borçlarının ödendiğine veya alacaklılar tarafından transfere muvafakat edildiğine dair belgeyi ibraz etmek zorundadır.

Aynı şekilde TFF’ye, kulüplere ve futbolcu temsilcilerine kesinleşmiş borcu olan futbolcular, teknik adamlar, lisanslı futbolcu temsilcileri, müsabaka organizatörleri ile sözleşmelerini TFF’ ye ibraz etmekle zorunlu olan diğer kişiler, vize işlemlerinin veya yeni sözleşme tescillerinin yapılabilmesi için az önce sayılan merciler tarafından hükmedilen kesinleşmiş kararlardan kaynaklanan ve vadesi geçmiş borçlarının ödendiğine veya alacaklılar tarafından vize ve tescile muvafakat edildiğine dair belge ibraz etmek zorundadır.

Dolayısıyla bu hükme göre UÇK tarafından verilmiş ve kesinleşmiş bir kararın borçlusu borcunu ödemediği veya alacaklılardan muvafakat almadığı takdirde yaptığı transferleri tescil edemez, yani “transfer yasağı”na uğramış olur. Ancak bunun için bu ilgililerin kesinleşmiş karar doğrultusunda transfer yasağı talep etmeleri gerekmekte olup, yukarıdaki ilgililer bakımından TFF re’sen işlem yapmamaktadır.

Transfer yasağı taraflar için etkili bir yaptırım olduğu için uygulamada tarafların özellikle transfer tescil dönemlerinde alacaklılara ödeme yoluna gittikleri veya borç için ödeme tekliflerinde bulunarak transfer tescil yasağını kaldırdıkları görülmektedir. Bu sebeple alacağın TFF’ den tahsili yolu ve transfer yasağı talebi etkili bir yöntemdir. Ancak bununla birlikte tarafların alacaklarını cebri icra yoluyla tahsil etmesi de mümkündür.

Alacağın Cebri İcra Yoluyla Tahsili ve Transfer Yasağının Kaldırılması

Tarafların UÇK tarafından elde ettikleri kararı cebri icra takibi yoluyla da tahsil yoluna gittikleri de bilinmektedir. Taraflar alacağını cebri icra yoluyla tahsil etmek istese de kurul kararları TFF tarafından derhal yerine getirileceği kuralı gereği borçlu tarafın alacaklarından ödeme suretiyle yine de TFF tarafından yerine getirilmeye devam edilir. TFF tarafından tahsil imkânı mümkünken alacaklıların ayrıca bir cebri icra yolunu tercih etmesinin ise birçok sebebi olabilir. Örneğin muhatabın taşınır veya taşınmaz malını haczetmek suretiyle tahsili hızlandırmak, borçlunun TFF dışındaki doğmuş ve doğacak hak ve alacaklarını haczetmek suretiyle tahsili kolaylaştırmak gibi amaçları olabilir.

Taraflar alacağını cebri icra kanalıyla tahsil etme yolunu seçmiş olabilir ancak tahsilin TFF dışında ayrıca cebri icra marifetiyle tahsili sağlanmak isteniyorsa bu durumda üst başlıkta anlatmış olduğumuz transfer yasağı uygulaması yapılamamaktadır. Şöyle ki; Ayrıca Profesyonel Futbolcuların Statüsü ve Transferleri Talimatı m. 12/ 6 hükmü gereği transfer yasağına maruz kalan borçlular, alacaklılarının para alacaklarına ilişkin kesinleşmiş kararları, cebri icra organları nezdinde takip etme yoluna gittiklerini bu durumu teyit eden resmi belgeleri ile birlikte TFF’ye yazılı olarak bildirdikleri takdirde transfer yasağına neden olmaz. Yani talimat cebri icra ile takibi transfer yasağının önünde bir engel olarak öngörmüştür.

Tüm bu durumlara rağmen alacaklı alacağını cebri icra ile takip etme yolunu seçtiği takdirde alacaklıyı belli icra usulleri beklemektedir. Öncelikle kurul kararının cebri icraya konu edilebilmesi için kararın niteliğinden bahsetmek yerinde olacaktır.

UÇK kararlarının niteliği hakkında kanunlarda veya talimatta açık bir hüküm mevcut değildir. Ancak kurul kararları bazı uyuşmazlıklarla dava veya takip yolu olarak mahkemelerin önüne gelmiş ve mahkemelerce belgenin niteliği hakkında değerlendirme yapılmıştır. Bu değerlendirmelere göre kurul kararları 6100 sayılı HMK gereği ilam olarak kabul edilmemektedir. Dolayısıyla bu kararlar için 2004 sayılı İİK’ nın ilamların icrasına ilişkin hükümleri uygulanmamaktadır. Bu sebeple uygulamada kurul kararlarının cebri icrası yapılırken Genel Haciz Yoluyla İlamsız Takip Yolu tercih edilmektedir. Bu takip yolu tercih edildiğinde ise borçlunun takibe itiraz imkânı bulunmaktadır.

Borçlu takibe itiraz ettiğinde ise alacaklının bu itirazı ortadan kaldırmak için iki imkanı bulunmaktadır. Alacaklı ya genel mahkemelerde itirazın iptali davası açacak ya da icra hukuk mahkemesinde bir itirazın kaldırılması davası açacaktır. Yargıtay kararlarına göre TFF UÇK kararları İİK m.68 anlamında belge niteliğindedir. Bu sebeple icra hukuk mahkemesinde açılacak itirazın kaldırılması davası uygulama açısından daha pratik ve hızlı bir yol olarak tercih edilmektedir.

Açılan icra takibinde kararın kesinleşmesi ile birlikte ise borçlunun icra edilebilir tüm malvarlığı değerleri, hak ve alacakları üzerinde icra takibi miktarıyla sınır olmak üzere haciz yapılabilecektir. Uygulamada özellikle kulüplerin borçlu olduğu durumlarda Spor Toto Teşkilat Başkanlığı’na kulübün hak ve alacaklarının icra dosyasına ödenmesi için talepte bulunulmaktadır. Bunun dışında kulüplerin bankalardaki mevcut bulunan değerleri üzerine de haciz işlemi yapıldığı bilinmektedir.

Cebri icra yoluyla alacağın tahsili yolu, tahsil yönteminin fazlalığı nedeniyle tahsili kolaylaştırmakla beraber muhatabın borçluluk durumuna göre tahsilin zorlaşması da mümkündür. Çoğu zaman transfer yasağı baskısı ilgililerin ödeme durumu için daha etkili bir yol olmaktadır. Bu sebeple kurul kararlarının maddi yönleri icra/ infaz edilirken durumun koşullarına göre en etkili yol tercih edilmelidir.

Sonuç

Türkiye Futbol Federasyonu Uyuşmazlık Çözüm Kurulu, federasyonun kuruş kanunu ve statüsüne göre kurulmuş ilk derece hukuk kurullarından birisidir. Bu kurul yetkisinin kabul edilmesi halinde, kulüpler, futbolcular, teknik adamlar ve futbol menajerlerinin, aralarındaki futbolla ilgili her türlü sözleşmeden doğan ihtilafları inceler ve karara bağlar. Bununla birlikte sportif cezalarla, yetiştirme tazminatına ilişkin ihtilaflar hakkında münhasıran karar verilir. Kurul heyet halinde karar verir ve kararını verirken TFF mevzuatı ve Türk maddi hukukuna göre kararını verir. Verilen kararlar kesinleşmesi halinde TFF tarafından derhal uygulanır. Kurul kararlarının bir parasal edim içermesi halinde ise ayrıca cebri icra takibine de konu edilebilir.

Av. Hüseyin Görkem DEMİRCİ