2020 yılında yapılması planlanan Tokyo Olimpiyatları, dünyayı etkisi altına alan Covid-19 salgını nedeniyle 2021 yılına ertelenmişti ve geçtiğimiz yıl 23 Temmuz – 8 Ağustos tarihleri arasında 11417 atletin katılımı ile yapılarak son buldu. Dört yılda bir gerçekleşen olimpiyat oyunlarının 2024 yılında Paris’te yapılması bekleniyor. Ondan önce takvimde bu yıl ayrıca 4-20 Şubat tarihleri arasında Beijing’te yapılacak kış olimpiyatları yer alıyor.
Olimpiyat oyunlarının başlangıcı ise 1896 yılında Atina’da gerçekleşen ve 14 ülkenin katıldığı yarışmaya dayanıyor. 1992 yılına kadar yaz ve kış olimpiyatları ayrı düzenlenirken bu tarihten sonra aynı yıl içerisinde farklı aylarda gerçekleşmesine karar verilmiştir. Buna göre yaz olimpiyatlarının Temmuz ve Ağustos ayları arasında, kış olimpiyatlarının ise Mart ayında yapılması şeklindeki uygulama yürürlüğe konulmuştur.
Olimpiyat oyunlarına ev sahipliği yapacak ülkenin seçilmesi ise Uluslararası Olimpiyat Komitesi’nin (The International Olympic Committee – IOC) kararı ile belirleniyor. Uluslararası Olimpiyat Komitesi, olimpiyat oyunlarının koruyucusu ve olimpik hareketin lideri olarak sporla daha iyi bir dünya inşa etmek vizyonuyla hareket eden küresel bir organizasyon niteliği gösteriyor. Aynı zamanda olimpiyatlarla ilgili süreçleri yönetiyor ve ulusal-uluslararası kuruluşlarla iş birliği yapıyor.
Tokyo’dan sonra yaz olimpiyatlarında sırada 2024 yılında 26 Temmuz-11 Ağustos tarihleri arasında gerçekleştirilmesi planlanan Paris olimpiyatları var. Olimpiyat oyunlarına ev sahipliği yapmak, ev sahibi ülke açısından birçok bakımdan prestij ve fayda sağlayan bir etkinlik olduğu için birçok ülke bu sıfatı almak için yarışıyor. Ev sahibi olacak şehrin belirlenmesi için öneri olarak sunulan şehirler, IOC’nin 10 ay sürecek değerlendirmesinden geçiyor ve bu aşamadan sonra da aday şehir olmaya hak kazanıyorlar.
Aday şehrin, uluslararası alanda büyük bir katılıma ev sahipliği yapacak altyapıya sahip olması bekleniyor. İkinci aşamada ise aday şehirlerin önceden belirlenen bir başvuru ücretini IOC’ye ödemesi bekleniyor ve IOC, çeşitli kriterlere göre değerlendirdiği kararı açıkladıktan sonra nihai şehrin seçimi tamamlanmış oluyor. Olimpiyata katılacak sporcuların kalacak yer ve oyunların oynanacağı tesislerin hazırlanması için belirli bir süre zarfına ihtiyaç duyulduğundan dolayı ev sahibi olacak şehir yıllar öncesinden bu şekilde seçilmiş oluyor. Ayrıca herhangi olumsuz bir ihtimalin gerçekleşmesi dahilinde seçilen ana şehirde bir aksama olması durumu için de başka bir şehirde yedek plan hazırda tutuluyor.
2024 yılı Paris olimpiyatlarından sonra yaz olimpiyatlarına 2028 yılında Los Angeles ve 2032 yılı için de Avustralya’nın bir şehri olan Brisbane’nin ev sahipliği yapması bekleniyor. 2013 yılında IOC başkanı olarak Thomas Bach belirlendiğinden beri ev sahibi ülkenin seçilmesi için yenilikçi ve birçok açıdan gelişmeye yönelik bir seçim süreci izleniyor durumda. Bu sürecin geçmiştekilere göre öne çıkan özelliklerinden biri; aday şehirlerin sportif, ekonomik, sosyal ve çevresel olarak en uygun projeyi hazırlayarak komiteye sunmalarının gerekmesi. Bu ideal ile maliyeti daha az ve operasyonel olarak etkisi maksimize edilmiş bir olimpiyat oyunları sistemi inşa edilmeye çalışılıyor. Olimpiyatın bıraktığı mirasın sürdürülebilirliğini sağlayarak spor aracılığıyla daha gelişmiş bir dünya yaratmak, IOC’nin belirlediği temel hedefler arasında.
Av. Cemre Belçim GÖLBAŞI
*Bu yazıdaki bilgiler IOC’nin resmi internet sayfası https://olympics.com/ioc/overview ‘den alınmıştır.
